PYP Eğitim Programında Temel Öğeler

PYP yaklaşımının felsefesini aşağıdaki diyagramla özetlemek gerekirse, merkezde öğrenen profili esastır ve etrafında kavram, bilgi, beceriler, tutumlar ve eylem bulunur. Altıgenin ikinci bölümü ise disiplinler üstü alanlardan oluşur. Bunlar; “Matematik”, “Sosyal Bilimler”, “Dil”, “Sanat”, “Bilim ve Teknoloji”, “Kişisel, Sosyal ve Fiziksel Eğitim”dir. Altıgenin en dış bölümünde ise sorgulama yapılacak konuların yer aldığı disiplinler üstü temalar bulunur.

PYP öğretim programı, üç öğenin bütünleştiği bir programdır.

• Yazılı Müfredat: Bu program içinde öğretileceklerin öğrenci profili ile özdeşleşmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, PYP’nin sorgulama ilkesi doğrultusunda “Ne öğrenmek istiyoruz?” sorusuna verilecek cevap yazılı öğretim programını oluşturur.
• Öğretilen Müfredat: Programın etkin ve başarılı sınıf içi uygulamalarının teorisi ve pratiğini içinde barındıran bölümüdür. Bu program “En iyi nasıl öğreniriz?” sorusuna cevap verebilmelidir.
• Değerlendirilen Müfredat: “Ne öğrendiğimizi nasıl bileceğiz?” sorusuna cevap verebilmek için Öğrenilmiş Müfredatın değerlendirildiği etkin ölçme ve değerlendirme tekniklerinin kullanılması önemlidir.

Yazılı Müfredat

“Ne öğrenmek istiyoruz?”

PYP’nin bütüncül yaklaşımına göre öğrenciler, öğrenme ortamına kendi önbilgilerini getirirler ve bunları öğretmenin öğretim programı çerçevesinde hazırladığı aktivitelerle bütünleştirerek öğrenirler. Öğrenciler kendi deneyimleri ve birikimlerini kullanarak anlamayı ve anlamlandırmayı gerçekleştirirler. Öğrencilerin yeni öğrendikleri ölçme araçları ile değerlendirilir ve programı düzenli olarak gözden geçirilir.

PYP’de okulun öğretim programı, okulun sorumluluğunu üstlendiği tüm akademik ve akademik olmayan öğrenci etkinliklerini kapsamaktadır. Çünkü bu çalışmaların tümü öğrencinin öğrenimini etkilemektedir. Program ayrıca anlama çabası, gerekli bilginin ve becerilerin edinimi, olumlu tutumların geliştirilmesi ve olumlu davranışlar sergileme fırsatının sağlanması arasında bir denge kurmaya çalışmaktadır. PYP bu dengenin sağlanması açısından 5 temel öğeyi ön plana çıkarmaktadır.

• Kavramlar
• Bilgi
• Beceriler
• Tutumlar
• Davranış

Kavramlar

“Öğrencilerimizden neleri anlamalarını istiyoruz?”

Öğretim programında sekiz kavram mevcuttur. Derslerle ilintili olan ancak onları aşan ve öğrencilerin, tutarlı ve derin bir anlayış edinmeleri için araştırmaları, yeniden keşfetmeleri gereken güçlü fikirlerdir. Bunlar:

• Şekil – Neye benziyor?
• İşlev – Nasıl çalışıyor?
• Sebep-Sonuç – Niçin böyle olmuş?
• Değişim – Nasıl değişiyor ?
• Bağlantı – Başka şeylerle nasıl bağlanıyor ?
• Bakış Açısı – Farklı bakış açıları neler olabilir ?
• Sorumluluk – Sorumluluklarımız nelerdir ?
• Dönüşümlü Düşünme – Nasıl biliriz ?

Bilgi

“Öğrencilerimizin neleri bilmelerini istiyoruz?”

PYP sabit bir öğretim programı oluşturmak yerine temalar bilgi alanları belirlemiştir. Bu temalar bilgi alanları:

• Tüm öğrenciler ve tüm kültürler için önem taşımaktadır,
• Öğrencilere, insanoğlunun durumunu anlamak açısından gerçekten önemli olan bilgileri araştırma fırsatı vermektedir,
• Geleneksel bilim dallarını oluşturan bilgi alanlarını ele almakta, fakat bunları söz konusu bilim dallarının sınırlarını aşan bir şekilde sunmakta, ve böylece disiplinler-üstü planlamayı ve öğretimi kolaylaştırmaktadır;
• Öğrencinin eğitimi içerisinde tekrar tekrar gündeme gelecektir ve bunun sonucunda okul-öncesinden ilköğretim ikinci kademe eğitimine kadar belirli bir öğretim programı içeriği oluşacaktır. Okulun içerik çerçevesi veya sorgulama programı, bu temaların ve öğrencilerin öğrenme sonuçlarının yapısı etrafında organize edilmektedir.

Aşağıdaki listede her bir temada yaşamla ilgili büyük bir sorunun, önemli bir fikrin nasıl ele alındığı görülmektedir.

Temalar ve Sorgulanan Konular

• Kim Olduğumuz: Kişinin kendi doğası, inançlarımız ve değerlerimiz, kişisel sağlığımız (fiziksel, ruhsal, sosyal), ailemiz, arkadaşlarımız, toplumlar ve kültürler, haklarımız ve sorumluluklarımız ve insan olmanın anlamı
• Bulunduğumuz mekân ve zaman: Zaman ve uzam içerisindeki yerimiz; tarihimiz ve coğrafyamız, yerel ve küresel bakış açılarından tarihimiz ve coğrafyamız; fiziksel ve ruhsal yuvamız ve yolculuklarımız; insanoğlunun büyük keşifleri, seyahatleri, göçleri; insanoğlunun başarıları ve bireylerin ve medeniyetlerin katkıları; insanlığın inişleri ve çıkışlar, ırkımızın durumu
• Kendimizi İfade Etme Yollarımız: Kendi doğamızı, fikirlerimizi, hislerimizi, inançlarımızı ve değerlerimizi dil ve sanat vasıtası ile nasıl ifade ettiğimiz.
• Dünyanın İşleyişi : Doğa ile insan toplumları arasındaki etkileşim, insanların bilim ilkelerinden anladıklarını nasıl kullandıkları, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin toplum ve çevre üzerindeki etkisi.
• Kendimizi Düzenleme Biçimimiz: Beşeri sistemler ve toplumlar; iş dünyası, doğası ve değeri; istihdam ve işsizlik ve bunların kişisel ve küresel etkileri.
• Gezegeni Paylaşma: Sınırlı kaynakları diğer insanlarla, diğer türlerle paylaşmaya çalışırken haklarımız ve sorumluluklarımız; bireyler ve toplumlar; insanlar ve hayvanlar; bunların kendi içlerindeki ve aralarındaki ilişkiler.

Beceriler

“Öğrencilerimizin neleri yapabilmelerini istiyoruz?”

Anlama çabası PYP’nin inançları açısından vazgeçilmez bir unsurdur. Fakat kavramların anlaşılmasına verilen önem, becerileri geliştirmenin ne kadar önemli olduğunun fark edilmesini önlememelidir. Anlamın belirginleşmesi ve dolayısıyla bir konunun anlaşılması, öğrencinin çeşitli becerileri kazanması ve kullanması ile tamamlanacaktır. Bu beceriler en iyi, PYP sorgulama ünitelerinin sunduğu türde anlamlı durumlar bağlamında geliştirilebilir.

Öğrencilerin amaca uygun bir sorgulama yapabilmeleri, daha sonraki eğitimlerine iyi hazırlanabilmeleri ve okuldan sonraki yaşamları için, temel beceriler olarak nitelenen becerilerin yanı sıra birçok diğer beceriyi de kazanmaları gerekmektedir. Bu beceriler, bilim dallarının sınırlarını aşan becerileri içermektedir ve aşağıda sıralandığı gibidir:

• Sosyal Beceriler: Sorumluluğu kabul etme, başkalarına saygı, başkaları ile beraber çalışabilme, çatışmaları çözümleyebilme, grup kararı alabilme, farklı rollere uyum sağlayabilme
• Araştırma Becerileri: Soru oluşturma, gözlem, planlama, veri toplama, verileri kaydetme verileri düzenleme, verileri yorumlayabilme, araştırma sonuçlarını sunma
• Düşünme Becerileri: Bilgi edinimi, anlama, uygulama, analiz edebilme, sentez yapabilme, değerlendirme, birden farklı bakış açısını aynı anda değerlendirebilme, düşünme üzerine düşünme
• İletişim Becerileri: Dinleme, konuşma, okuma, yazma, sözlü olmayan iletişim
• Kendi kendini İdare Etme Becerileri: Büyük kas becerileri, küçük kas becerileri, alan/uzam bilinci, organizasyon, zaman yönetimi, güvenlik, sağlıklı yaşam tarzı, davranış biçimleri, bilinçli seçimler

Tutumlar

“Öğrencilerimizden ne hissetmelerini bekliyoruz?”

Kavramların, bilginin ve becerilerin önemini bilmekle beraber, PYP bunların uluslar arası bir insan yetiştirmek için tek başlarına yeterli olmayacaklarına inanmaktadır. Bunların yanı sıra çevreye ve öğrenmeye karşı olumlu tutumların geliştirilmesine odaklanmak da son derece önemlidir.

PYP, bazı programlarda olduğu gibi bu tutumların dolaylı yollarla gelişebileceğine inanmamaktadır. Bu tutumları bilinçli bir şekilde, profesyonel bir yaklaşımla ve açıkça yazılı öğretim programımızda belirtmemiz, olumlu tutumları geliştirecek etkinlikler hazırlamamız ve ölçme-değerlendirme stratejilerini oluştururken bu tutumları göz önüne almamız gerekmektedir.

Öğrencilerimizin şu tutumları geliştirmelerini istemekteyiz: değer verme, kararlılık/bağlanma, kendine güven, yardımlaşma, yaratıcılık, merak, kendini başkalarının yerine koyabilme, istekli olma, bağımsız davranabilme, dürüstlük ve adil olma, saygı ve hoşgörü.

Davranışlar

“Öğrencilerimizin nasıl davranmalarını bekliyoruz?”

PYP, uluslar arası eğitimin, sadece tutumları değil, bunun yanı sıra düşünceli ve uygun davranışları da içine katmak için zihinsel becerilerin ötesine geçmesi gerektiğine inanmaktadır. Okullar güç de olsa, bütün öğrencilere davranışlarını seçme, seçtikleri davranışı hayata geçirme ve davranışları üzerinde düşünüp değerlendirme yapma olanağını ve yetkisini verebilirler ve vermelidirler de. Bu şekilde öğrenciler dünyamızda dünyamız için bir fark yaratabileceklerdir. PYP her öğrencinin her yıl böyle bir davranışa geçmeye hakkı olduğunu ve bunun ayrıca her öğrencinin görevi olduğuna inanmaktadır.

Öğretilen Müfredat

“En iyi nasıl öğreniriz?”

Öğretilen Eğitim Programı, yazılı öğretim programının uygulamadaki halidir. Öğretmen öğrencilerden aldıklarıyla beraber öğrenci profiline göre tasarlanmış üniteler planlar. Uygulamalar sırasında, anahtar sorular etrafında şekillenmiş bir sorgulama yürütür ve bunun sonucunda her öğrenci profilinde uygulamalar farklılaşabilir.

Bu nedenle, öğretmenin çocuk gelişimini ve öğrenme sürecini tanıyor olması, her çocuğun ihtiyaç ve ilgi alanına cevap verebilmesi ve öğrendiği kültürel ve sosyal bağlamların farkında olması gereklidir. Öğretmen ancak bu şekilde çocuğun önceden edindiği bilgiler ile sonradan edineceği bilgiler arasında bir köprü kurmasını sağlayabilir.

Öğrenilmiş Öğretim Programının değerlendirilmesi öğrenme sürecinin niteliğinin ölçülmesi anlamına gelmektedir. Ölçme-değerlendirme öğrencide oluşan öğrenmeyi ve öğretmenin etkinliğini analiz etme aracıdır. Değerlendirmenin sonuçları, öğretim planlarının ve etkinliklerinin yeniden düzenlenmesi ve daha etkili hale getirilebilmesi için önemlidir.

Değerlendirilen Müfredat

“Ne öğrendiğimizi nasıl bileceğiz?”

Ölçme-değerlendirme, öğretimin ve öğrenmenin vazgeçilmez bir parçasıdır; ayrıca PYP’nin beş temel öğenin /bilgi, kavram, beceri, tutum ve eylem) aracılığıyla öğrencilerin dikkatli ve etkili bir şekilde yönlendirilmesi hedefinin merkezinde yer alır. Bu beş unsur şunlardır: bilginin elde edilmesi, kavramların anlaşılması, becerilerin geliştirilmesi, tutumların oluşturulması ve eyleme geçiş kararının alınması. PYP’nin ölçme-değerlendirmesindeki temel amaç, öğrenme sürecine dair geri bildirimde bulunmaktır. Bütün PYP okullarının, programın felsefesini ve amaçlarını yansıtan ölçme-değerlendirme prosedürleri ve raporlama yöntemleri geliştirmeleri beklenir.

Öğrencilerin öğrenme süresinde ne bildiğini, ne anladığını, ne yapabildiğini ve ne hissettiğini anlamaya yarar. Öğretmen, çocuğun ilgi alanlarını saptayabilmek, çocuğun neyi nasıl düşündüğünü anlayabilmek, çevrenin çocuğun öğrenme sürecindeki etkisini değerlendirmek ve çocuğun öğrenme tecrübesini geliştirmek için gözlem yapar. Gözlem sırasında her çocuğun neler söylediğine, ihtiyaçlarına, güçlü olduğu ve zorluk çektiği noktalara ve özel becerlerinin neler olduğuna dikkat eder. Böylece her çocuğun iç dünyasını anlamaya çalışır. Bu gözlemlerden edindiği izlenimleri çocukla, ailelerle ve meslektaşlarıyla paylaşır.